واژه «یرقان» مشهور در فرهنگ کردی و فارسی و…، معرّب از یونانی، در اصل به کرم آفت مزارع اطلاق
میشد و موجب زردی و بیحالی گیاهان… که بعدها بر عارضهی منجر به زردی نوزادان و حتی بزرگسالان اطلاق گردید. واکنون نیز در علم پزشکی روز همین اصطلاح، معهود عموم پزشکان و پرستاران و خانوادهها است.
در فرهنگ درمانی کردستان و بعضی مناطق کشور نیز همپای این واژه، واژهی «زردی» نیز بهکار میرود؛ که امروزه با تعبیر افزایش بیلیروبین خون که در آزمایش سادهی خون قابل اندازهگیری دقیق است معرفی میشود.
توصيهها:
- تا سه هفتهی تمام مرتّب با مراقبت جدّی کنترل شود و در صورت لزوم از بستری شدن نگران نباشید.
- اگر مادر در ماههای آخر، عرق کاسنی و ترنجبین مصرف کند در کاهش شدّت یرقان نوزاد، مؤثّر است.
- مصرف کاسنی اصلی (واژهی اصلی برای یادآوری این که متاسفانه کاسنی کاذب در بازار عطاری و گیاهدرمانی کشور، بیشتر به کار میرود) در ماههای آخر علاوه بر آن، موجب سهولت زایمان و کم شدن درد زایمان و تصفیهی کبد و صاف شدن پوست مادر و جنین نگردد. عرق مرغوب خارشتر هم اثرش بر یرقان تجربه شده است.
داروهای گياهی :
- عرق كاسنی هم برای نوزاد: 1 قاشق مرباخوری روزی 6-5 بار هم برای مادر شیرده: 5-6 قاشق غذاخوری روزی 5-4 بار. بر خلاف شیوع مصرف شیرخشت و گران شدن نابه جای آن، اثر عرق کاسنی گل آبی مطمئن، از شیرخشت بیشتر است. و ترنجبین هم همپای شیرخشت یا اگر تازه و مرغوب باشد، بهتر از آن است.
- شير خشت: حدود 1 قاشق چایخوری در 3 قاشق غذاخوری آبجوش ریخته و بعد از حلّ و تهنشین و صاف شدن به نوزاد بنوشانید؛ روزی یك ـ دوبار
- ترنجبين: 50 گرم، 1 قاشق مربّاخوری تهیّه، مانند شیر خشت و مصرف با هم یا جدا، بلامانع است (روزی 3 بار.)
مصرف ترنجبین در درمان اسهال و یبوست نوزاد هم مؤثّر است؛ در اسهال، اوّل ترنجبین و سه ساعت بعد عرق پونه و نعنای شفا هم از هرکدام یك قاشق هر 4-3 ساعت یکبار با کمی آب صرف شود.
در یبوست بعد از ترنجبین، یك قاشق مربّاخوری روغن بادام شیرین مطمئن به نوزاد خورانده شود. عرق گرامیداب، مشابه گرایب میکسچر است و در بسیاری موارد، بهتر از آن، برای دلپیچه و نفخ نوزاد، اثر دارد و اشتها را باز میکند.
